ناصر علیفر روز یکشنبه در نشست با رسانه های خوزستان در اهواز با بیان اینکه آموزش و پرورش ایران از زمان تأسیس تاکنون با سه مشکل اصلی فضای آموزشی، نیروی انسانی و کمبود بودجه روبهرو بوده، گفت: از دوران امیرکبیر تا امروز، این سه چالش پابرجاست. امروز هم اگر از هر معلمی بپرسید، میگوید فضای آموزشی نداریم، نیروی انسانی کم است و بودجه ناکافی است.
کمبود شدید نیروی انسانی
وی با اشاره به کمبود معلم و نیروهای کیفیتبخش مانند معاونان، مشاوران و مربیان ورزش و بهداشت، افزود: سالانه دو هزار متقاضی جذب معلم داریم، اما تنها حدود ۴۰۰ نفر استخدام میشوند. این کمبود بهویژه در مناطق محروم مشهودتر است.
پایین بودن سرانه فضای آموزشی
مدیرکل آموزش و پرورش خوزستان با مقایسه وضعیت فضای آموزشی این استان با استانهایی مانند یزد گفت: سرانه فضای آموزشی در اهواز تنها ۳.۱۶ مترمربع است، درحالیکه در یزد این عدد به ۸۵ درصد میرسد.
وی ادامه داد: همچنین تنها ۲۸ درصد مدارس خوزستان بهصورت ثابت صبحها دایر هستند که اگر مدارس روستایی را حذف کنیم، این عدد بسیار کمتر میشود.
علیفر بیان کرد: در برخی مناطق مانند اهواز، کارون، باوی، حمیدیه، ماهشهر، خرمشهر و آبادان، تراکم کلاسهای درس گاهی به ۴۰ دانشآموز میرسد که این وضعیت، کیفیت آموزش را تحت تأثیر قرار میدهد.
چالش پیشدبستانی در استان دو زبانه
وی با اشاره به مشکلات پیشدبستانی در خوزستان گفت: با توجه به دو زبانه بودن استان، پیشدبستانی نقش کلیدی دارد، اما اغلب مدارس فضای خالی برای اختصاص به این مقطع ندارند.
تجهیزات آموزشی و نقش نوسازی مدارس
وی در پاسخ به انتقادات درباره کمبود تجهیزات مانند نیمکت و کولر، توضیح داد: تامین این امکانات برعهده اداره کل نوسازی مدارس است و آموزش و پرورش تنها بهرهبردار است.
حرکت تدریجی و ایجاد باور مثبت
مدیرکل آموزش و پرورش خوزستان با بیان اینکه حل مشکلات آموزش و پرورش نیازمند زمان است، گفت: ما نمیتوانیم یکشبه تمام شاخصها را بهبود دهیم، اما حتی پیشرفتهای کوچک مانند کاهش تعداد کلاسهای پرتراکم یا افزایش معدل دانشآموزان از ۹.۰۲ به ۹.۳۲، یک گام رو به جلو محسوب میشود.
وی بر تقویت نگرش مثبت در مدیران مدارس تاکید کرد و افزود: هدف ما این است که مدیران باور کنند علیرغم تمام مشکلات، میتوانند تغییر ایجاد کنند. ما به دنبال راهکارهای عملی برای بهبود تدریجی شرایط هستیم.
علیفر تاکید کرد: در حال حاضر سرانه فضای آموزشی بسیار پایینتر از استانهای دیگر است، تراکم بالای کلاسهای درس در مناطق پرجمعیت استان مشکلساز شده و نیاز به توسعه پیشدبستانی با توجه به دو زبانه بودن استان احساس میشود.
بهبود تدریجی شاخصها و تقویت روحیه مدیریتی
حبیبی در پایان گفت: ما با آگاهی کامل از مشکلات، مسئولیت را پذیرفتهایم و معتقدیم با تلاش جمعی و نگرش مثبت میتوان قدمهای مؤثری برداشت.
مدیران مدارس باید منعطف، خلاق و مشتاق باشند
مدیر کل آموزش و پرورش استان خوزستان با تأکید بر نقش محوری مدیران مدارس در پیشبرد اهداف آموزشی، گفت: «مدیر مدرسه باید منعطفترین، شنوندهترین، بهروزترین، مشتاقترین و خلاقترین فرد در مدرسه باشد.
وی با بیان اینکه «از نیستی باید ساخت»، افزود: بزرگان جهان کسانی بودند که از هیچ، چیزی آفریدند. ما نیز با وجود تمام کمبودها، باید آموزش و پرورش را به جلو حرکت دهیم.
علی فر تصریح کرد: هدف ما این است که امروزمان از دیروز بهتر باشد. نمیگوییم همه مشکلات یکشبه حل میشود، اما با برنامهریزی صحیح و گامهای مستمر، میتوانیم به پیشرفت دست یابیم.
۱۵ اولویت تحولی در آموزش و پرورش خوزستان
وی از تدوین ۱۵ اولویت تحولی در آموزش و پرورش خوزستان خبر داد و گفت: هر مدیر مدرسه موظف است این اولویتها را در برنامههای خود قرار دهد.
برخی از این اولویتها شامل عدالت آموزشی با تأکید بر تقویت مدارس دولتی و توزیع عادلانه معلمان، طرح توانمندسازی معلمان (طرح توانا) برای ارتقای مهارتهای حرفهای، طرح حمایت آموزشی مستمر از دانشآموزان (طرح حامی) برای کمک به دانشآموزان نیازمند تلاش بیشتر، بکارگیری فناوریهای نوین و هوش مصنوعی در تولید محتوای آموزشی،ارتقای میانگین نمرات و نرخ قبولی با رویکرد مدرسهمحوری، تجهیز هنرستانهای فنی و حرفهای برای بهبود کیفیت آموزشهای مهارتی، ارزیابی عملکرد مدیران مناطق بر اساس شاخصهایی مانند پوشش تحصیلی، ترک تحصیل و نرخ ارتقای دانشآموزان است.
استفاده از هوش مصنوعی در آموزش
مدیرکل آموزش و پرورش خوزستان با اشاره به ضرورت استفاده از فناوریهای نوین، گفت: ما باید از دانشآموزان خود جلوتر باشیم. برای اولین بار در کشور، جشنواره تولید محتوای آموزشی با استفاده از هوش مصنوعی را در خوزستان راهاندازی کردهایم.
وی از تشکیل کارگروه تخصصی تولید محتوا خبر داد و افزود: برنامهریزی کردهایم تا همه معلمان را با این فناوری آشنا کنیم و از آن در آموزش استفاده کنیم.
تأکید بر عدالت آموزشی و کیفیت بخشی
علیفر با اشاره به اهمیت مدارس دولتی، گفت: امسال سازماندهی نیروی انسانی را با اولویت توزیع عادلانه معلمان در مناطق محروم انجام میدهیم. معلم خوب میتواند تحول ایجاد کند.
وی همچنین از صدور کارنامه عملکرد برای هر مدرسه خبر داد و توضیح داد: نمرات هر درس با سال گذشته مقایسه میشود تا مدیران بتوانند برنامهریزی دقیقتری داشته باشند.
تحول در هنرستانهای فنی و حرفهای
مدیرکل آموزش و پرورش خوزستان با بیان اینکه در هنرستانهای فنی مشکل کمّی نداریم، اما چالش کیفی وجود دارد»، گفت: تمام تلاش خود را برای تجهیز هنرستانها به کار گرفتهایم و به زودی تحولاتی در این زمینه اعلام خواهد شد.
ارزیابی مدیران بر اساس شاخصهای آموزشی
علیفر تاکید کرد: مدیران آموزش و پرورش مناطق باید بر اساس شاخصهایی مانند نرخ ترک تحصیل، پوشش تحصیلی و پیشرفت دانشآموزان ارزیابی شوند. شرط انتصاب مدیران جدید، ارائه برنامه برای بهبود این شاخصهاست.
وی با بیان اینکه هر ساله وعده ریشهکنی بیسوادی داده میشود اما این اتفاق نمیافتد، گفت: مسئله اصلی ما در آموزش و پرورش فقط سوادآموزی سنتی نیست، بلکه باید به سمت آموزش مهارتهای اجتماعی به بزرگسالان حرکت کنیم. آسیبهای اجتماعی با آموزش مهارتهای زندگی قابل پیشگیری هستند.
مدیرکل آموزش و پرورش خوزستان افزود: ما منابع و نیروهای زیادی داریم، اما هنوز از روشهای قدیمی استفاده میکنیم. با بازنگری در محتوای آموزشی، قطعاً نتایج بهتری خواهیم گرفت.
تأکید بر توسعه پیشدبستانی و حل مشکل دو زبانه
مدیرکل آموزش و پرورش خوزستان با اشاره به مشکلات دانشآموزان دو زبانه اظهار داشت: بچههای مناطق دو زبانه حداقل یک سال از همسالان خود عقبترند. وقتی دانشآموز معنی “آب” را نمیفهمد، چگونه میتواند آن را بخواند یا بنویسد؟ آمار نشان میدهد ۲۰ درصد دانشآموزان میخوانند اما درک نمیکنند.
وی ادامه داد: اگر پوشش پیشدبستانی را به ۱۰۰ درصد برسانیم و برنامهریزی دقیقتری داشته باشیم، بسیاری از معضلات آموزشی کاهش مییابد.
چالش انتخاب رشته و نقش حافظهمحوری
علیفر به تمایل کم دانشآموزان به رشتههای ریاضی – فیزیک اشاره کرد و گفت: در مناطق دو زبانه، دانشآموزان بیشتر به سمت رشتههای انسانی میروند، چون این رشتهها حافظهمحور است اما حفظ کردن طوطیوار تاریخ یا جغرافیا بدون درک مفاهیم، پس از مدتی فراموش میشود.
سیاستهای جدید برای بهبود کیفیت آموزش
وی از استقلال اداره پیشدبستانی در سطح وزارتخانه و استان خبر داد و گفت: برنامهریزی ویژهای برای تقویت دوره پیشدبستانی انجام شده تا دانشآموزان پایه قویتری داشته باشند.
مدیرکل آموزش و پرورش خوزستان همچنین بر توجه به گروههای آموزشی، ایجاد شبکههای منسجم مانند “شمیم” و اجتماعات یادگیری، تقویت انجمنهای علمی معلمان و دانشآموزان و استفاده از پژوهشسراها تاکید کرد.
سازمان دانشآموزی و مهارتهای اجتماعی
علیفر با انتقاد از کمتوجهی به سازمان دانشآموزی گفت: این سازمان میتواند در آموزش مهارتهای اجتماعی و پر کردن اوقات فراغت دانشآموزان نقش مؤثری داشته باشد. برنامههای جدیدی در این زمینه طراحی شده است.
