امین ابراهیمی روز چهارشنبه در نشست با رسانه های استان خوزستان در سالن ورزشگاه شهدای فولاد با اشاره به وضعیت صنعت فولاد ایران و عملکرد سه ماهه اخیر، چالشهای پیشرو و اقدامات انجامشده در این مجموعه، اظهار کرد: صنعت فولاد به عنوان یک صنعت مادر و صنعت ساز، پیش از انقلاب با تولید ۱.۸ میلیون تن در سال ۱۹۷۲ فعالیت میکرد، اما امروز به برکت انقلاب اسلامی، ظرفیت تولید به بیش از ۵۵ میلیون تن رسیده است. با وجود محدودیتهای انرژی، تولید سالانه به ۳۱ میلیون تن میرسد.
وی افزود: ایران در رتبه دهم تولید فولاد جهان قرار دارد و با فاصلهای حدود ۴.۵ میلیون تن از آلمان (رتبه هفتم)، پتانسیل صعود به جایگاه بالاتر را دارد.
صنعت فولاد ۵.۵ درصد از تولید ناخالص ملی را تشکیل میدهد
مدیرعامل شرکت فولاد خوزستان ادامه داد: صنعت فولاد ۵.۵ درصد از تولید ناخالص ملی را تشکیل میدهد و حدود ۲ میلیون نفر بهصورت مستقیم و غیرمستقیم در این صنعت مشغول هستند که ۸ درصد از کل شاغلین کشور را شامل میشود.
وی بیان کرد: با صادرات ۷.۸ میلیارد دلاری فولاد، سهم این صنعت از صادرات غیرنفتی ۱۶ درصد است در حالی که پیش از سال ۱۳۹۰، ایران دومین واردکننده خالص فولاد در جهان بود که در سال ۱۴۰۲، به دومین صادرکننده محصولات نیمهتمام فولادی تبدیل شدیم.
ابراهیمی تصریح کرد: ارزش جایگزینی تولید داخلی فولاد (۳۱ میلیون تن) در صورت واردات، حدود ۲۰ میلیارد دلار هزینه در پی داشت.
فولاد و تأثیر آن بر قیمت مسکن
وی تاکید کرد: برخلاف تصور عمومی، سهم فولاد در قیمت هر متر مربع مسکن تنها ۲.۵٪ است؛ این رقم معادل هزینه حقالزحمه دفاتر معاملات ملکی است، درحالی که افزایش قیمت مسکن عمدتاً به عوامل دیگری مرتبط است.
محیط زیست و فولاد سبز – آلودگی
مدیرعامل شرکت فولاد خوزستان گفت: تکنولوژی تولید فولاد در ایران عمدتاً مبتنی بر کورههای قوس الکتریکی (۹۰٪) است که نسبت به روش کوره بلند (۸۰٪ تکنولوژی جهانی)، آلایندگی کمتری دارد. تولید هر تن فولاد در کوره بلند: ۲.۵ تا ۳ تن CO₂ تولید هر تن فولاد در کوره قوس: ۱.۲ تن CO₂ ایران با تولید آهن اسفنجی (با استفاده از گاز به جای زغالسنگ)، کمترین آلایندگی را در جهان دارد و پیشتاز حرکت به سمت فولاد سبز است.
مصرف آب در صنعت فولاد
وی یادآور شد: مصرف سالانه آب در صنعت فولاد ۱۵۴ میلیون مترمکعب کمتر از ۱۵ درصد از کل مصرف آب کشور است؛ با پروژههای انتقال آب از خلیج فارس و با چرخانی، صنعت فولاد ۱۱۰ میلیون مترمکعب آب تامین میکند.
چالش انرژی (برق و گاز)
ابراهیمی خاطر نشان کرد: در سه سال گذشته، ۸.۵ میلیارد دلار زیان ناشی از محدودیتهای گاز و برق به صنعت فولاد وارد شده است. در صورت نبود این محدودیتها، امکان احداث ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی با این سرمایه وجود داشت.
مصرف برق صنعت فولاد
وی اظهار کرد: در پیک مصرف کشور (۸۰ هزار مگاوات)، سهم فولاد ۵۵۰۰ مگاوات (۷٪) است که صنعت فولاد ۴۰۰۰ مگاوات برق معادل ۷۳ درصد از نیاز خود را خود تامین میکند.
مدیرعامل شرکت فولاد خوزستان گفت: صنعت فولاد ایران با وجود چالشهای انرژی و تصورات نادرست درباره آلایندگی و مصرف آب، نقش کلیدی در اقتصاد، اشتغال و صادرات غیرنفتی دارد. فولاد خوزستان نیز با رویکرد توسعه پایدار و فناوریهای کم آلاینده، در مسیر تحول این صنعت گام برمیدارد.
هزینههای تولید فولاد در ایران بالاتر از نرخهای منطقهای است
وی به چالشهای پیشروی صنعت فولاد کشور پرداخت و از افزایش هزینههای تولید، محدودیتهای انرژی، تحریمها و مشکلات صادراتی انتقاد کرد.
هزینههای انرژی و رقابت ناعادلانه
ابراهیمی با اشاره به قیمتهای انرژی گفت: برق در شرایط پیک مصرف، کمتر از ۵ درصد و گاز کمتر از ۷ درصد از هزینههای تولید را تشکیل میدهد، اما با این وجود، قیمت گاز و برق برای صنعت فولاد ایران بالاتر از نرخهای منطقهای است.
وی گفت: اکنون بهای تمامشده گاز برای فولادسازان ایرانی حدود ۸.۲ سنت است، درحالی که کشورهایی مانند عراق، ترکیه و عمان گاز را با قیمتهای ۴ تا ۶ سنت عرضه میکنند. حتی قیمت صادراتی گاز ایران به عراق ۱۷ سنت و به ترکیه ۳۰ سنت است، اما صنایع داخلی با قیمتهای بالاتری مواجه هستند.
مشکلات قیمتگذاری و تعدیل نرخها
مدیرعامل شرکت فولاد خوزستان به مشکلات تعدیل نرخ گاز اشاره کرد و گفت: برخی شرکتهای بورسی پس از تقسیم سود، با صورتحسابهای تعدیلشده گاز مواجه میشوند که این موضوع به صنعت آسیب میزند. قیمت سنگآهن در بورس کالا گاهی بالاتر از قیمتهای صادراتی است، درحالی که تا پنج سال پیش، نصف قیمت جهانی بود.
تحریمها و هزینههای پنهان
وی با اشاره به تحریمها گفت: ایران ۴۰ سال است تحت تحریم است و این تحریمها هزینههای زیادی به صنعت تحمیل کرده است. با این حال، صنعت فولاد سالانه ۷۵ دلار ارزش افزوده به ازای هر تن تولید برای کشور ایجاد میکند.
کاهش حاشیه سود و زنگ خطر برای صنعت
ابراهیمی بیان کرد: حاشیه سود شرکتهای فولادی (به جز فولاد مبارکه) از ۲۴-۲۵ درصد در سالهای گذشته به حدود ۱۰ درصد در سال ۱۴۰۳ کاهش یافته و پیشبینی میشود به ۲ تا ۵ درصد برسد. این کاهش به دلیل ثابت ماندن درآمدها و افزایش هزینههای تولید رخ داده است.
کاهش تولید و صادرات در سه ماهه اول ۱۴۰۴
وی همچنین به آمار تولید و صادرات اشاره کرد و گفت: کاهش ۷.۶ درصدی تولید مقاطع طویل (میلگرد، تیرآهن، نبشی) ، کاهش ۸.۶ درصدی تولید محصولات تخت فولادی، کاهش ۴.۸ درصدی تولید محصولات میانی، صادرات مقاطع طویل ۴۵ درصد کاهش یافته (از نظر ارزشی ۴۰ درصد کاهش)، صادرات محصولات میانی ۸ درصد کاهش داشته اما صادرات مواد خام مانند گندله ۱۳ درصد و کنسانتره ۵۷ درصد افزایش یافته است.
خامفروشی و تهدید ارزش افزوده
مدیرعامل شرکت فولاد خوزستان هشدار داد: درحالی که صادرات محصولات نیمهساخته کاهش یافته، صادرات مواد خام (سنگآهن، گندله، کنسانتره) افزایش چشمگیری داشته که این روند صنعت فولاد را تهدید میکند.
وی بیان کرد: همچنین قوانین دستوپاگیر صادراتی، عوارض و مشکلات ارزی باعث شده برخی با کارتهای بازرگانی اجارهای کالا را با قیمت پایینتر خریداری و صادر کنند.
ابراهیمی با بیان اینکه صنعت فولاد در آستانه بحران است، خواستار بازنگری در قیمتگذاری انرژی، حمایت از صادرات محصولات با ارزش افزوده بالا ،رفع موانع تولید و سرمایهگذاری شد.
وی تاکید کرد: اگر این روند ادامه یابد، صنعت فولاد با کاهش شدید سودآوری و تهدید جدی مواجه خواهد شد.
اشتغال و ارزش افزوده در خطر است؛ صنعت فولاد با چالشهای جدی مواجه شده
مدیرعامل شرکت فولاد خوزستان، در گفتوگوی تفصیلی به بررسی چالشهای پیشروی صنعت فولاد پرداخت و هشدار داد که ادامه روند فعلی میتواند به کاهش شدید اشتغال و ارزش افزوده در این صنعت منجر شود.
اشتغالزایی در مقابل مصرف منابع
ابراهیمی با تاکید بر نقش صنعت فولاد در ایجاد اشتغال گفت: صنعت فولاد اشتغال پایدار ایجاد میکند و این اشتغال به امنیت و پایداری اقتصادی منجر میشود.
وی افزود: ما از منابع آبی و برقی استفاده میکنیم، اما در مقابل ارزش افزوده مضاعف ایجاد میکنیم. باید از منابع معدنی در استان خوزستان استفاده کنیم تا کارخانههایی مانند اکسین، کیان، خلیج فارس و بهپاس را توسعه دهیم.
عملکرد صادراتی ممتاز
مدیرعامل فولاد خوزستان به دستاوردهای صادراتی این شرکت اشاره کرد و گفت: صادرات نمونه کشوری طی پنج سال گذشته، تامین ۱۷ درصد بازار آهن اسفنجی در ۶ کشور، تامین ۳۸ درصد بازار در یک کشور خاص، صادرات ۵.۷۸۹ میلیون تن از سال ۱۴۰۰ تا پایان ۱۴۰۳ که رتبه اول را در بین شرکتهای فولادی ایران داشته، از دستاوردهای صادراتی این شرکت است.
کاهش ۶۰ درصدی تولید به دلیل محدودیتهای انرژی
وی با بیان اینکه ظرفیت تولید فولاد خوزستان ۴ میلیون تن در سال است، به کاهش تولیدات اشاره کرد و گفت: سال ۱۴۰۱، ۳.۵۶۰ میلیون تن، سال ۱۴۰۲، ۳.۴۲۰ میلیون تن و سال ۱۴۰۳، ۳ میلیون تن داشتیم که در سال ۱۴۰۰، ۶۳۸ هزار تن تولید، در سال ۱۴۰۱، ۲۴۹ هزار تن تولید، در سال ۱۴۰۲، ۹۹۳ هزار تن تولید و در سال ۱۴۰۳ نیز ۹۸۰ هزار تن تولید از دست رفته است. در چهار ماهه اول سال ۱۴۰۴ نیز ۶۰ درصد تولید نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش یافته است.
ابراهیمی تاکید کرد: این کاهش تولید منجر به از دست رفتن ۱۵ درصد درآمد و ۱۴ درصد سود شده که میتوانست در استان سرمایهگذاری شود.
بهرهبرداری از ظرفیتها
وی افزود: ضریب بهرهبرداری فولاد خوزستان قبل از محدودیتها ۹۴-۹۵ درصد و ضریب بهرهبرداری کشوری ۶۳-۶۷ درصد است که در فروردین ۱۴۰۴ با تامین برق مناسب، بهرهبرداری به ۱۰۷ درصد رسید که نشان میدهد در صورت تامین انرژی، امکان تولید ۴.۲ میلیون تن (بیشتر از ظرفیت اسمی) وجود دارد.
افزایش هزینهها و کاهش سودآوری
مدیرعامل شرکت فولاد خوزستان به افزایش هزینههای تولید اشاره کرد و گفت: نرخ برق از سال ۹۸ تاکنون ۳۰ برابر شده درحالی که قیمت شمش فقط ۷ برابر افزایش یافته است.
چالشهای آبی
وی با اشاره به دسترسی به آب کارون گفت: هزینه آب در خوزستان از اصفهان بیشتر است درحالی که فولاد مبارکه اصفهان با آبهای زیرزمینی کار میکند. این موضوع مزیت نسبی خوزستان را کاهش داده و بر رقابتپذیری تاثیر منفی گذاشته است.
مشکلات نیروگاه و تامین انرژی
ابراهیمی به پروژه نیروگاه فولاد خوزستان اشاره کرد و یاداور شد: نیروگاه رامین که قبلا متعلق به فولاد خوزستان بود، در دهه ۶۰ توسط وزارت نیرو گرفته شد. در دهه ۸۰ وعده داده شد که با ساخت نیروگاههای آبی، برق ارزانتر در اختیار صنایع قرار گیرد، اما این وعده محقق نشد. در سال ۱۴۰۱ پروژه ساخت نیروگاه جدید آغاز شد، اما به دلیل مشکلات مالی و ناتوانی در اخذ ضمانتنامههای لازم، پیشرفت کافی نداشته است. اگر این نیروگاه به موقع ساخته میشد، اولین واحد آن در سال ۱۴۰۴ به بهرهبرداری میرسید.
وی خواستار شد: تامین پایدار انرژی برای جلوگیری از کاهش بیشتر تولید، حمایت دولت در اجرای پروژه نیروگاه ، بازنگری در قیمتگذاری آب و برق برای حفظ رقابتپذیری و تسهیل روند صادرات محصولات با ارزش افزوده بالا مورد نیاز است.
مدیرعامل شرکت فولاد خوزستان هشدار داد: اگر این روند ادامه یابد، صنعت فولاد با کاهش شدید سودآوری و تهدید اشتغال مواجه خواهد شد. ما نیازمند حمایتهای فوری و تصمیمگیریهای استراتژیک هستیم.
آب پروژه زیستمحیطی منحصر به فرد فولاد خوزستان برای کاهش ۸۵ درصدی غبارهای صنعتی خوزستان
همچنین قائم مقام شرکت فولاد خوزستان از اجرای یک پروژه بینظیر زیستمحیطی در خاورمیانه خبر داد که با پوشش ۴۰ هکتاری توریهای پیشرفته، انتشار غبارهای صنعتی را تا ۸۵ درصد کاهش میدهد.
علیرضا مخبر دزفولی، در تشریح این طرح گفت: این پروژه که در خاورمیانه نظیر ندارد، تنها در دو کشور کانادا و برزیل اجرا شده و نمونه مشابه آن در منطقه فقط به صورت محدود در شرکت فولاد الحدیده عربستان وجود دارد.
وی بیان کرد: منشأ اصلی غبار در صنایع فولادی، بادبردگی مواد اولیه در محوطههای انباشت و برداشت است. در فولاد خوزستان، این محوطه ۳۷ هکتار مساحت دارد.
قائم مقام شرکت فولاد خوزستان گفت: تا پیش از این، برای کنترل غبار از روشهایی مانند آبپاشی استفاده میشد، اما این پروژه جدید با توریهای پیشرفته، تحولی اساسی ایجاد کرده است.
وی تصریح کرد: در این طرح توریهای بادشکن با ارتفاع ۲۸ متر و فناوری پیشرفته، تمام محوطه را پوشش میدهند و بخش بالایی توریها جلوگیری از بادبردگی مواد و بخش پایینی مانع خروج ذرات میشود.
مخبر دزفولی خاطر نشان کرد: این پروژه تاکنون ۸۵ درصد کاهش غبار در کشورهای دیگر داشته و انتظار میرود در فولاد خوزستان نیز به همین میزان مؤثر باشد.
وی افزود: معاون رئیسجمهور و رئیس سازمان محیط زیست قول حضور در مراسم افتتاح را دادهاند. آخرین محموله توریها از گمرک ترخیص شده و نصب نهایی در حال انجام است و این پروژه تا پایان شهریور یا اواسط مهر به بهرهبرداری میرسد.
قائم مقام شرکت فولاد خوزستان گفت: این شرکت همکنون ۵۵ غبارگیر فعال دارد که ظرفیت مکش آنها از ۵ به ۱۱ میلیون مترمکعب در ساعت افزایش یافته است. ترکیب این پروژه با غبارگیرهای موجود، کاهش چشمگیر آلودگی هوای منطقه را به دنبال خواهد داشت.
وی با بیان اینکه این پروژه “موجب افتخار” است، از هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت به دلیل پذیرش هزینه سنگین آن بدون وجود نمونه مشابه در ایران تقدیر و ابراز امیدواری کرد که با افتتاح این طرح، گام بزرگی در بهبود کیفیت هوای خوزستان برداشته شود.
